آسیب های اجتماعی در روایات «میزان الحکمه»(2)

فصل دوم: آسيب هايي كه به واسطه صفات نفسانی در جامعه پدید می آید.
آسيب هايي كه نفس انسان موجب آن مي شود

مقدمه فصل دوم:

از دیگر عوامل مهمی که انسانها را دچار آسیب و انحراف می کند صفات و رذائل نفسانی است که مانع از رشد و تعالی انسان می شود و چنانچه درمان نشود موجب هلاکت انسان می شود
ما در فصل دوم سعی کردیم موضوعاتی را که پیرامون صفات نفسانی است و آسیبهایی را که می تواند برای انسانها ایجاد کند، بیان کرده ایم. مثل: حماقت، بدی، بدبختی، فخرفروشی، لهو، ناامیدی و وسوسه.
البته موارد زیادتری هم در کتاب شریف میزان الحکمة وجود داشت که ما به همین موارد بسنده کردیم.

1- حماقت (15)«الحمق»

4391- الامام علي(علیه السّلام): «ما العدو الي عدوه اسوا تضييعا من الاحمق الي نفسه»
زياني كه بي خرد به خود مي زند دشمن به دشمنش نمي زند.
4397-از نشانه هاي بي خرد آن است كه هر دم به رنگي در مي آيد.
4398-سعي نكن هر چه مردم براي تو مي گويند رد كني كه نشان دادن حماقت همين بس است.
4411-هر كه از دوستي با بي خرد دوري نكند بزودي خلق و خوي او را به خود بگيرد.
4420-احمق ترين مردم كسي است كه خود را خردمندترين مردم مي داند.
4422-نابخردترين مردم كسي است كه عيب ديگران را زشت مي شمارد، حالي كه خود آن عيب را داراست.
4431-سكوت در برابر احمق بهتر از جواب دادن به اوست.

2- بدي (16)«الشرّ»

(17)
جهاد بر شما مقرر شده است و آن براي شما ناگوار است و چه بسا چيزي را ناخوش داشته باشيد و آن به زيان شما باشد و چه بسا چيزي را خوش داشته باشيد و آن به زيان شما باشد و خدا مي داند و شما نمي دانيد.
9190-بدترین مردم نزد خداوند، پیشوای منحرفی است که خود گمراه است و موجب گمراهی دیگران می شود.
9233-دو كار است كه هيچ خوبي بالاتر از آن نيست: ايمان به خدا و سود رساندن به بندگان خدا؛ و دو كار است كه بالاتر از آن دو بدي وجود ندارد: شرك ورزيدن به خدا و گزند رساندن به بندگان خدا.
9232-بدي كننده بدتر از بدي است.
9237- الامام الباقر (علیه السّلام) : « ان الله جعل للشر اقنالا و جعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب و الكذب شر مِنَ الشراب»
خداوند براي بدي قفلهايي نهاده و كليد همه اين قفلها را شراب قرار داده است و دروغ بدتر از شراب است.

3- بدبختي (18)« الشّقاوة »

9526-بدبخت كسي است كه فريفته هوا و هوس خود گردد.
9528-از گناهان باز ايستيد و نفسهاي خود را از آنها بازداريد؛ زيرا بدبخت كسي است كه عنان خود را در عرصه گناهان رها سازد.
9535-خداوند تبارك و تعالي بنده را از بدبختي به خوشبختي منتقل مي كند، ولي از خوشبختي به بدبختي منتقل نمي كند.
9533-خوشبخت از همان شكم مادر خود خوشبخت است و بدبخت از همان شكم مادر خود بدبخت است.
9550-علت بدبختي دنيا پرستي است.
9560-بدبخت ترين مردم كسي است كه به علم در ميان مردم سرشناس باشد و به عمل ناشناخته.
9554-در پاسخ به اين پرسش كه: بدبخت ترين مردم كيست؟ كسي كه دين خود را به دنياي ديگري بفروشد.
9563-از نشانه هاي بدبختي است: چشم بي اشك و سختي دل و حرص زدن زياد در طلب روزي و پايداري بر گناه.
9566-از نشانه هاي شقاوت بدي كردن به نيكان است.

4- فخر فروشي (19)«الفخر»

بدانيد كه زندگي دنيا، در حقيقت بازي و سرگرمي و آرايش و فخر فروشي ميان شماست.
همانا خدا هيچ متكبر فخر فروشي را دوست ندارد.
15705- الامام علي(علیه السّلام) : « اهلك الناس اثنان:خوف الفقر و طلب الفخر»
دو چيز مردم را نابود كرده است: ترس از ناداري و فخر جويي.
15713-هر كس براي فخر فروشي كاري كند، خداوند در روز قيامت او را سياه محشور گرداند.
15719-آدميزاد را چه به فخر فروشي! آغازش نطفه اي است و فرجامش مرداري نه مي تواند خود را روزي دهد و نه مي تواند جلو مرگ خويش را بگيرد.
15721-شگفتا از متكبر فخر فروشي كه ديروز نطفه اي بود وفردا مرداري است !
15724-آفت بزرگي خاندان فخر فروشي است.
15732-اميرالمؤمنين از صعصعة بن صوحان كه بيمار بود عيادت مي كرد مي فرمود: مبادا از اين كه من به عيادت تو آمده ام بر برادرانت فخر بفروشي، از خدا بترس.
15735-سه چيز است كه افتخار مؤمن و زيور او در دنيا و آخرت است: نماز آخر شب و چشم نداشتن به آنچه مردم دارند و ولايت و دوستي او نسبت به امامان خاندان محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) .

5- سرگرمي و غفلت (22)«اللّهو»

بدانيد كه زندگي دنيا، در حقيقت بازيچه و سرگرمي و زيور و فخر فروشي ميان شماست
18333-اي مردم از خدا بترسيد زيرا هيچ كسي عبث آفريده نشده است تا به سرگرمي و غفلت گذراند و مهمل رها نشده است تا بيهودگي كند.
18344-بدترين چيزي كه عمر در آن تلف مي شود بازي است.
18348-سرگرمي تصميمات جدي را تباه مي كند.
18355-دورترين مردم از موفقيت كسي است كه شيفته سرگرمي و شوخي است.
18346-سرگرمي كردن، خداي مهربان را به خشم مي آورد وشيطان را خوشنود مي سازد و قرآن را از ياد مي برد.
18362-از اوصاف مؤمن این است که وقتش پُر است.
18363-درباره كسي كه براي سرگرمي دنبال شكار مي رود - : مؤمن، فرصت چنين كارهايي را ندارد، آخرت جويي او را از سرگرمي بازداشته است تا آنجا كه فرمود: مومن به هيچ يك از اين كارها نمي رسد او را چه به سرگرمي ها؟ كارهاي لهو و سرگرم كننده، سختدلي و نفاق بر جاي مي گذارد. د) سرگرمي مؤمن:
18368- رسول الله(صلّی الله علیه و آله و سلّم):« كل لهو المؤمن باطل الا في ثلاث: في تأديبه الفرس و رميه عن قومه و ملاعبته امرأته فانهن حق»
هرگونه سرگرمي براي مؤمن نادرست است مگر سه كار: تربيت اسب، تيراندازي با كمانش و بازي و شوخي با همسرش زيرا اين سه كار حقّ است.
18369-بهترين سرگرمي مؤمن شنا است و بهترين سرگرمي زن ريسندگي.
18373-پيامبر مردي را ديد كه كبوتر مي پراند. فرمود شيطاني دنبال شيطاني مي رود.

6- نوميدي (24)«الیأس»

و اگر از جانب خود رحمتي به انسان بچشانيم، سپس آن را از وي سلب كنيم، قطعا او بسيار نوميد و ناسپاس خواهد بود.
بزرگترين بلا نوميدي است.
ب) نتايج قطع اميد كردن از آنچه مردم دارند:
22865-بزرگترين توانگري چشم نداشتن به مال مردم است.
22862-قطع اميد كردن از آنچه مردم دارند مايه عزت ديني مؤمن است.

7- وسوسه (26)«الوسوسة»